Hm... donuts

Amerikaanse verkiezingen voor en na. Op radio, tv, internet en in de krant, je wordt ermee dood gegooid. Als ik wil kan ik de komende week naar 14 lezingen over Amerika, 9 uitslagenavonden en 7 Amerikaanse ontbijten. Ik probeer het de laatste dagen wat te ontlopen, voor zover mogelijk, maar voor een Amerikaans ontbijt maak ik graag een uitzondering: bagels, donuts, eggs, cinnemon-roles, heerlijk!
Onder de Britse bevolking is een opiniepeiling gedaan met als vraag ´als je een Amerikaans tv-karakter tot president van dat land mocht kiezen, wie zou dat dan zijn?´. Verrassend genoeg kwam de luie en morsige Homer Simpson (lijfspreuk: ´Hm... Donuts´) als winnaar uit de bus. Op de tweede plaats eindigde een van de hoofdpersonen uit de succesvolle serie The West Wing: president Bartlet (gespeeld door Martin Sheen).
Ik ben verslaafd aan The West Wing, ik heb de eerste 4 seizoenen op dvd in de kast staan en kijk iedere week wel een paar afleveringen. De serie draait om het groepje directe medewerkers van de president in de westelijke vleugel van het Witte Huis. Soms zie je de president amper 5 minuten in de 40 minuten durende afleveringen (die in Amerika door de vele reclameonderbrekingen worden uitgerekt tot uitzendingen van 60 minuten). De kracht van de serie is dat, voor zover ik kan nagaan, de schrijvers heel goed in de gaten hebben hoe de verschillende krachtsverhoudingen, procedures en politieke spelletjes in elkaar zitten. Daarmee is het realiteitsgehalte van de serie erg groot.
President Bartlet is in tegenstelling tot Bush een Democraat. Ik denk dat de serie voor het meer linkse deel van de Amerikanen een bron is om de handen een beetje aan te warmen. Een soort zichtbaar parallel universum waaruit blijkt: ‘zo had het ook kunnen zijn.’ Het is intelligent geschreven drama dat in schril contrast staat met de holle retoriek die de huidige Amerikaanse verkiezingen domineert.
Ik vrees toch het ergste voor Kerry. Het ziet er naar uit dat, zeker na het plotseling opduiken van Bin Laden, de zittende president aan het langste eind gaat trekken. Dan hebben de Britten hun zin, want dan komt er tenminste iemand van het kaliber van Homer Simpson in het Witte Huis. Gelukkig blijven ze The West Wing nog wel een tijdje maken.

Een herfstavond met Van Zomeren

Waarom zijn het vaak politici die in de jury van literaire prijzen zitten? Sinds ik in de politiek zit, kom ik niet echt aan lezen toe en ik neem aan dat hetzelfde geldt voor ministers, kamerleden, etc. Hoe dan ook, ik was aangenaam verrast toen literair dispuut Flanor mij vroeg om de schrijver Koos van Zomeren te interviewen. Van Zomeren is dit jaar gastschrijver bij de RUG en verzorgde in dat kader al een drietal lezingen. Ook geeft hij een aantal colleges waarin compact schrijven centraal staat. Het uiteindelijke doel is om die éne zin te vinden waarmee je alles zegt. Maar het moet niet uitmonden in mooi-schrijverij, het moet functioneel zijn en kan dus ook best terloops in een stukje tekst terecht komen.
Ik zit wel vaker debatten en dergelijke voor, maar voor dit gesprek was ik toch wel een beetje nerveus. In de eerste plaats is literatuur niet mijn specialiteit, dat merkte ik al toen ik voor mijn eindexamen titels van boeken moest verklaren en diepere lagen moest doorgronden. In de tweede plaats kan je er bij politici vaak wel vanuit gaan dat ze de mogelijkheid gebruiken om honderduit te praten, maar bij schrijvers was ik er niet zo zeker van. In de derde plaats ben ik niet bekend met het publiek dat op literaire avonden afkomt. Niets zo erg als een pijnlijke stilte van een volle zaal bij een grappig bedoelde opmerking.
Maar gelukkig viel het allezins mee. Koos van Zomeren is een aardige man en een boeiende verteller. In de eerste helft van het gesprek hebben we het vooral gehad over zijn maatschappelijke betrokkenheid. Begin jaren '70 was Van Zomeren raadslid namens de Socialistiese (oude spelling) Partij in Nijmegen. Hij kwam er echter achter dat de politiek niets voor hem was dus legde hij zich weer toe op schrijven. Het lot van dieren, het veranderende landschap en de natuur zijn een centraal thema in het werk van Koos van Zomeren. Ik legde de link tussen de boodschap die hij in zijn boeken naar voren brengt en politiek handelen: als je misstanden signaleert, heb je dan niet ook de neiging om er iets aan te veranderen. Hij bracht echter een hele sterke scheiding aan: je moet als schrijver de vrijheid hebben om te schrijven wat je wil, zonder dat je je als politicus hoeft te verantwoorden voor hetgeen je naar voren brengt. Dat hij wel de Prijs voor Natuurbehoud van het Prins Bernhardfonds won, was mooi meegenomen, maar Van Zomeren zocht het niet op. Het is een mooie bijkomstigheid dat boeken en columns een bepaald effect sorteren, maar dat wil niet zeggen dat dat ook de bedoeling was.
In het tweede deel van het gesprek ging het over veranderingen in het landschap. Volgens Van Zomeren moet een landschap uiteindelijk meer dan een leven meegaan, omdat mensen de behoefte hebben aan een bepaalde omgeving waar ze zo nu en dan naar terug kunnen. In de snelheid waarmee het huidige landschap verandert raken mensen die ijkpunten kwijt. Achteraf gezien was het een slechte zaak dat in de jaren '60 een financiële kwantificering heeft plaatsgevonden van natuur en milieu omdat het daarmee ook makkelijker te verpatsen was. Uiteindelijk gaat het om belevingswaarde en dan is de scheiding tussen 'echte' natuur en 'pseudo' natuur veel kleiner.
Ik heb me gisteravond prima vermaakt, en ik geloof dat dit voor de zaal ook gold. Voor de liefhebber: vanavond (27 oktober) wordt om 20.30 uur Van Zomeren´s nieuwste roman het leven heeft geen geheimen gepresenteerd in Athena´s Boekhandel

Met de vlam op de dijk

Honderden lichtjes op een vrijdagavond langs de Waddenzee. Het was een indrukwekkend gezicht. In het kader van de fakkelactie 'laat het Wad niet zakken' een initiatief van GroenLinks en de Waddenvereniging stonden een paar duizend mensen met fakkels op een dertigtal locaties langs het Wad. Ik stond samen met mijn vriendin en enkele fractiegenoten bij café Het Zielhoes in Noordpolderzijl. Na een korte fakkelinstructie en het oefenen van een speciaal gecomponeerd waddenlied, beklom iedereen de dijk. Aldaar stak iedereen zijn fakkel de vuurkorf en zocht vervolgens een plekje waar de kans dat je buurman je per ongeluk in de fik zou zetten, minimaal zou zijn.
De sfeer was bijzonder, gemoedelijk, een soort gelaten protest. Je bent het met elkaar oneens met het kabinetsbeleid, maar je vreest het ergste omdat dit kabinet niet echt genegen lijkt om naar geluiden uit de samenleving te luisteren.
Ik maak me zorgen om het Wad en ik vrees dat de succesvolle fakkelactie van vanavond een van de weinige lichtpuntjes was voor het gebied.

Comeback Europarlementariërs

"Politici zie je alleen in verkiezingstijd" is een veelgehoorde klacht. Ik waardeer het daarom ook zeer dat de gehele PvdA-delegatie in het Europees parlement vandaag (vrijdag 15 oktober) in Groningen was. Ze bezochten in verschillende groepjes diverse projecten en instellingen in noord, oost en centraal Groningen. In Noord werden de Eemshaven en NOVO (zorgverlener voor mensen met een verstandelijke handicap) bezocht, en werd de zorg en huisvesting in de regio besproken. In Oost bezocht men eerst de biologische boerderij van PvdA-kamerlid Harm Evert Waalkens, en vervolgens het grote project De Blauwe Stad en tenslotte het hoofdkantoor van het waterschap Hunze en Aa´s.

Ik zat zelf in het groepje 'centraal', samen met de Europarlementariers Emine Bozkurt en Dorette Corbey, raadslid Jacqueline Kinds, collega-statenlid Sjak Rijploeg en de JS bestuurslid Paul Zeer. De eerste helft van het programma stond in het teken van de toekomst van onze energievoorziening. In het gebouw van Microwarmtekracht-installatie. Daarmee zou je thuis je electrische energie kunnen opwerken en met de warmte die daarbij vrijkomt zou je het huis kunnen verwarmen. Met zo´n apparaat heeft iedereen zijn eigen electriciteitscentrale. Het moet zich allemaal nog wel uitontwikkelen, maar het gaf ons wel blik op de toekomst.
Het tweede deel van het programma had ik georganiseerd en betrof een bezoek aan de RUG. Dorette Corbey werd afgewisseld door Max van den Berg en ook Ger Baron van het afdelingsbestuur schoof aan. We werden ontvangen door Rector Magnificus Frans Zwarts in zijn kamer aan de Boteringestraat. Het thema was ´internationalisering´: welke plaats neemt de Universiteit in binnen Europa, tegen welke problemen loopt men aan, welke acties moeten ondernomen worden om mee te kunnen, etc. 22% van alle RUG-studenten studeert een tijdje in het buitenland. Doordat de regering het studenten van buiten de EU moeilijk maakt om in Nederland te komen studeren, wordt de universiteit belemmerd in het streven naar innovatie. In bepaalde vakken zijn er niet genoeg Nederlandse studenten, dus zal je ze van elders moeten halen, wil je optimaal presteren. Maar dat is nog niet tot het innovatieplatform doorgedrongen.

Tegen een uur of 16.00 kwamen de verschillende groepjes terug naar het centrum van Groningen om nog even te flyeren in de binnenstad en vervolgens de dag door te nemen tijdens een Politiek Caf-EU in de kelder van het NewsCafé. De presentatie was in handen van statenlid Laura Smit en ondergetekende. Het was mooi om te zien hoe de verschillende groepen nieuwe dingen hadden gezien, soms waren verrast en soms geìnspireerd waren geraakt. Dat is voor de Europarlementariers alleen maar winst, die ze mee kunnen nemen naar Brussel. En ik was blij dat ik vandaag in hun kielzog mee mocht kijken.